Joseph Brodsky * Jevgenille

К Евгению

Я был в Мексике, взбирался на пирамиды. Безупречные геометрические громады рассыпаны там и сям на Тегуантепекском перешейке. Хочется верить, что их воздвигли космические пришельцы, ибо обычно такие вещи делаются рабами. И перешеек усеян каменными грибами. Глиняные божки, поддающиеся подделке с необычайной легкостью, вызывающей кривотолки. Барельефы с разными сценами, снабженные перевитым туловищем змеи неразгаданным алфавитом языка, не знавшего слова «или». Что бы они рассказали, если б заговорили? Ничего. В лучшем случае, о победах над соседним племенем, о разбитых головах. О том, что слитая в миску Богу Солнца людская кровь укрепляет в последнем мышцу; что вечерняя жертва восьми молодых и сильных обеспечивает восход надежнее, чем будильник. Все-таки лучше сифилис, лучше жерла единорогов Кортеса, чем эта жертва. Ежели вам глаза суждено скормить воронам, лучше если убийца — убийца, а не астроном. Вообще без испанцев вряд ли бы им случилось толком узнать, что вообще случилось. Скушно жить, мой Евгений. Куда ни странствуй, всюду жестокость и тупость воскликнут: «Здравствуй, вот и мы!» Лень загонять в стихи их. Как сказано у поэта, «на всех стихиях…» Далеко же видел, сидя в родных болотах! От себя добавлю: на всех широтах.

Kävin Meksikossa, kapusin pyramideille. Moitteettomia geometrisia jättiläisiä hujan hajan siellä täällä Tehuantepecin kannaksella. Haluaisi uskoa, että avaruusolennot pystyttivät ne, sillä yleensä tuollaiset jutut jäävät orjille. Ja kannas on kylvetty täyteen kivisieniä. Savisia jumalankuvia, epätavallisen helppoja väärentää, mistä seuraa ikäviä puheita. Korkokuvissa kaikenlaisia kohtauksia ja tuntemattoman aakkoston sulkakäärmeitä: kieltä, joka ei tuntenut sanaa ”tai”. Mitähän ne kertoisivat, jos alkaisivat puhua? Eivät mitään. Parhaassa tapauksessa naapuriheimojen voittamisesta, halkaistuista kalloista. Että liemikulhoon Auringon Jumalalle valutettu ihmisveri vahvistaa tämän lihaksia; että kahdeksan illalla uhrattua vahvaa nuorta miestä takaavat auringonnnousun varmemmin kuin herätyskello. Parempi on silti syfilis, Cortesin yksisarvisten peitsi on parempi kuin tämä uhri. Jos teidän on määrä ruokkia silmillänne korppeja, parempi että murhaaja on murhaaja eikä tähtitieteilijä. Ilman espanjalaisia he tuskin olisivat saaneet edes kunnolla tietää, mitä oikein tapahtui. Ikävä on elää, ystäväni Jevgeni. Minne matkustaakin, kaikkialla huudahtavat julmuus ja typeryys: «Tervehdys, täällä sitä mekin!” Ei viitsisi mättää niitä runoihinsa. Kuten runoilija sanoo, «kaikissa olotiloissa…” Kauashan näkikin synnyinmaan soilla istuksiessaan! Omasta puolestani lisään: kaikilla leveysasteilla.

1975

Перевод на финский Jukka Mallinen.